دورسنجی (Remote Sensing)
دورسنجی (Remote Sensing) به روشی اطلاق میشود که در آن از سیستمهایی مانند ماهوارهها، هواپیماها، درونیابهای فضایی و سایر سامانههای فناورانه استفاده میشود تا اطلاعات مورد نیاز در مورد ویژگیهای زمین و محیط زیست آن به دست آید. با استفاده از این روش، اطلاعات بهدستآمده از منابع بهصورت غیرمستقیم (بدون تماس با آنها و از راه دور) استخراج میشوند.
در دورسنجی از حسگرهای مختلفی برای جمعآوری اطلاعات از راه دور و بدون تماس با پدیده مورد نظر استفاده میشود. برخی از آنها عبارتند از:
1. دوربینهای ماهوارهای: دوربینهای ماهوارهای از ارتفاع بالا تصاویری از سطح زمین ثبت می کنند که برای بررسی فضایی ویژگیهای سطح و عمق زمین مورد استفاده قرار میگیرند.
2. سنسورهای لیزری: سنسورهای لیزری برای اندازهگیری فواصل سطح زمین با دقت بالا استفاده میشوند. با استفاده از این سنسورها میتوان بهصورت دقیق اطلاعاتی دربارهی ارتفاع سطح زمین و تغییرات آن در طول زمان جمعآوری کرد.
3. رادارها: سنسورهای رادار برای بررسی جزئیات زمینی در شرایطی که نور خورشید بهصورت مستقیم بر روی زمین نیافتد مورد استفاده قرار میگیرند. این سنسورها با استفاده از امواج راداری، اطلاعاتی دربارهی سطح زمین و ویژگیهای آن جمعآوری میکنند.
4. سنسورهای فوقبنفش: این حسگرها برای بررسی و ثبت برخی ویژگیهای زمین و محیط از جمله پوشش گیاهی، دریاچهها، رودخانهها و جریانهای آبی استفاده میشوند.
5. سنسورهای حرارتی: سنسورهای حرارتی، از جمله حسگرهای حساس به طیف مادون قرمز، برای بررسی دمای سطح زمین و شناسایی منابع گرمایی مانند بخشهایی از شهرها که بهدلیل فعالیتهای انسانی دارای دمای بالاتری هستند، گسل ها، چشمه های آبگرم، مکان تاسیسات زیرزمینی و خطوط لوله دفنی، و همچنین برخی منابع معدنی مورد استفاده قرار میگیرند.
همچنین، در دورسنجی از ترکیب چندین حسگر و استفاده از تکنیکهای پردازش تصاویر برای بهترین بهرهبرداری از اطلاعات بهدستآمده استفاده میشود.
اطلاعات بهدستآمده از دورسنجی درحوزه های مختلفی مانند زمینشناسی، محیطزیست، کشاورزی، مدیریت منابع آب، شهرسازی، دفاع و امنیت، و صنایع فضایی بهکار میروند. بهطور مثال، در زمینشناسی، دورسنجی با استفاده از تصاویر ماهوارهای و دستگاههای لیزری به ما کمک میکند تا اطلاعاتی درباره ساختارهای زمینشناسی، کوهها، رودخانهها، و کویرها بهدست آوریم و در نتیجه، برنامههایی برای بهینهسازی استفاده و مدیریت این منابع و منابع طبیعی دیگر، تدوین کنیم.